HAFTANIN KONUSU: Anismus

Anismus nedir?
Dışkılamada görev yapan dış makat kası ve puborektal kasın uygun çalışmamasına anismus adı verilir. Normal bir dışkılama işlemi sırasında dışkı ve gazı tutmayı sağlayan bu kasların gevşemesi gerekir. Dışkılama sırasında, dış makat kası ve puborektal kasta bu gevşemenin olmaması ve tam tersine kasılma yapmaları anismus olarak adlandırılır. Anal sfinkter dissinerjisi (makat kası uyumsuzluğu), spastik pelvik taban sendromu, dissinerjik defekasyon (uyumsuz dışkılama), paradoksal puborektal kontraksiyon (zıt puborektal kasılma) ve pelvik taban dissinerjisi (çatı kemiği tabanı uyumsuzluğu) anismus ile eş anlamlı olarak kullanılır.

Anismus nasıl belirti verir?
Anismus zor dışkılama ile kendini belli eder. Ayırt edici belirtisi ise dışkının makatın ağzına gelip, bir türlü dışarıya atılamamasıdır. Burada dışkı adeta makat çıkışına dek gelir ve orada bir tıkanma yaşar. Ancak, çok benzer yakınmalar; rektal inertia, makat çatlağı (anal fissür) ve basur (hemoroid) gibi hastalıklarda da görülebilir. Birçok kişide anismus sorunu olmasına karşın belirti vermeyebilir.

Anismus tanısı nasıl konulur?
Anismus kadınlarda daha sık görülür ve bazı vakalar cinsel istismar nedeniyle oluşabilir. Çocuklarda ise doğumdan itibaren görülebilir ve bu konu ile Çocuk Cerrahları ilgilenir. Özellikle bağırsak cerrahisi (kolorektal cerrahi) konusunda deneyimli hekimler, anismus tanısını büyük ölçüde muayene sırasında koyarlar. Ancak, bu tanıyı bazı tetkikler ile pekiştirmek gerekir. Burada kullanılan tetkik yöntemleri şunlardır:

• Anoskopi: makat kanalının anoskop ile incelenmesi işlemidir.
• Sigmoidoskopi: kalın bağırsağın sol bölümünün endoskopi ile incelenmesi işlemidir.
• Kolonoskopi: kalın bağırsağın tümünün endoskopi ile incelenmesi işlemidir.  Ek olarak biyopsiler alınmasına olanak verir.
• Defekografi: Makat içine bir alet yardımı ile röntgende görülen macun şeklinde bir madde vererek video ve film çekilmesi işlemidir.
• MR defekografi: Defekografi tetkikinin MR (manyetik rezonans) veya MRG (manyetik rezonans görüntüleme) adı verilen aletle gerçekleştirilmesi işlemidir.
• Anorektal manometri: makat ve pelvik taban kaslarının kasılma ve gevşeme basınçlarını ölçen bir tetkiktir.
• Balon atılım testi: makat içine içi su dolu balon yerleştirilerek, hastanın bunu dışarı atması istenilir, bu sayede dışkılama yeteneği hakkında fikir edinilir.
• Pelvik taban floroskopisi: ağızdan, vajinadan ve rektumdan röntgende görülen (radyopak) madde verielrek gerçekleştirilen röntgen tetkikidir.
• Anorektal manometri: makat ve pelvik taban kaslarını değerlendirir, anismus’u rektosel’den ayırt etmede yararlıdır.
• Balon atılım testi: makat içine yerleştirilen bir balon aracılığı ile hastanın dışkılama yeteneği araştırılır. Anismus’u rektosel’den ayırt etmede yararlıdır.