Anoskopi

Anoskopi Veya Anoskop Nedir?

Makat bölgesine ait; ağrı, şişlik, kanama vb. yakınmalar ile başvuran hastalarda makat kanalını (8-10 cm) incelemek için kullanılan alete ‘’anoskop’’ ve bu alet yolu ile yapılan inceleme işlemine de ‘’anoskopi’’ adı verilir.

Yüksek Çözünürlüklü Anoskopi Nedir?

Şüpheli olgularda ‘’HRA’’ veya ‘’high resolution anoscopy’’ olarak adlandırılan yüksek çözünürlüklü anoskopi tetkiki tercih edilir. Yöntemin temeli, makat kanalı içindeki şüpheli bölümün % 5 asetik asit veya Lugol türündeki boyalar ile boyandıktan sonra daha detaylı olarak incelenmesi esasına dayanır.

Anoskop Nasıl Bir Alettir?

Muayene sırasında kullanılan anoskop metal veya plastik yapıda olabilir. Metal anoskoplar, sert (rijid) yapıda olup çok kez kullanılabilirler ve sıklıkla sağlık kuruluşlarında bunlar tercih edilir. Ayrıca, plastik ve tek kullanımlık olan anoskoplar bulunmaktadır ve bunların avantajları; muayenenin metal (rijid) olanlara göre daha konforlu olması ve hastaya özel kullanılmasıdır.

Anoskopi Ne Yarar Sağlar?

Anoskopi hem tanı, hem de tedavi amaçlı kullanılabilir. Bu sayede; basur, makat çatlağı, makat fistülü, makat apsesi, iltihabi bağırsak hastalığı, makat kanseri, rektum kanseri, rektal polip, makat siğili, proktit, cinsel temasla bulaşan makat hastalıkları, makat sarkması, rektosel, vb. hastalıkların tanısı konulabilir. Ayrıca, hastaya bu yolla hemoroid için boğma tedavisi, hemoroid için skleroterapi, hemoroid için infrared koagülasyon, makat siğillerinin alınması, makat tümörlerinden biyopsi alınması  gibi tedavi edici girişimler de uygulanabilir.

Toplumda makat kanseri sıklığı 1/ 100,000 iken, eşcinsel veya homoseksüel ilişki yaşayan erkeklerde 37 / 100.000 sıklıktadır. Özellikle makat yolu ile cinsel ilişki yaşayan kişilerde, makat siğili ve cinsel temasla bulaşan makat hastalıkları, vb. sorunlar anoskopi tetkiki ile kolaylıkla anlaşılabilir.

Anoskopi Nasıl Yapılır?

Hasta sıklıkla sol yanına (Sims pozisyonu) veya sırtüstü ve bacaklar havada (litotomi pozisyonu veya jinekolojik pozisyon) yatırılarak ve ayakları karnına çekili pozisyonda (bebek gibi) işlem gerçekleştirilir, bazı hekimler ise hastayı diz ve dirseklerinin üzerine eğilmesini sağlayarak muayene etmeyi tercih ederler. Önce cerrah makat bölgesini gözle detaylı olarak inceler.  İşlem öncesinde cerrah makat etrafına lokal anestezi yapan bir merhem (% 2’lik lidocaine) veya kayganlaştırıcı jel veya yağ (vazelin) sürer ve parmakla muayene yapar. Parmak muayenesinde cerrah içeride kitle, veya bir sorun varlığını, makat kaslarının durumu ve hassasiyeti araştırır. Parmak muayenesini takiben anoskop tümüyle makat içine yerleştirilir ve daha sonra cerrah yavaş yavaş aleti geriye doğru çekerek, makat kanalı içini ışık altında çepeçevre inceler. Özellikle, tedavi uygulamaları öncesinde lavman (makat yolu ile kimyasal bir sıvı verilmesi işlemi) yapılması gerekebilir. Girişimsel işlemler yapılacaksa hastaya bazen hafif anestezi (fentanil, midazolam, propofol, ketamin veya etomidat) verilmesi gerekebilir. İşlem sonrasında bazı hastalarda hafif bir huzursuzluk veya ağrı hissi oluşabilir.

Hangi Hastalarda Anoskopi İşlemi Sorun Oluşturabilir?

• Makatı kapalı olan bebekler (anüs imperforatus)
• Makat darlığı varlığı
• Makat ameliyatı sonrası erken dönemde

Anoskopi İşlemi Sonrasında Ne Tür Komplikasyonlar Görülebilir?

• Kanama: Anoskop’un makat içindeki bağırsak yüzeyini (mukoza) aşındırmasına bağlı olarak hafif bir kanama görülebilir.
• Enfeksiyon: Anoskopi aletinin iyi sterilize edilmemesine bağlı olarak bazı enfeksiyonlar bulaşabilir. Bu nedenle, tek kullanımlık (disposable) plastik anoskopların kullanımı büyük avantaj sağlar.

 

Prof. Dr. Korhan TAVİLOĞLU
Proktoloji Uzmanı

 

 Kaynaklar

1. 1. Hopp AM, Puzyrenko A, Giorgadze T. Comprehensive Review of Anal Cytology. Acta Cytol. 2023 Jan 10:1-10. doi: 10.1159/000528532.
   2. Ghebre R, Berry-Lawhorn JM, D’Souza G. State of the science: screening, surveillance, and epidemiology of HPV-related malignancies. Am Soc Clin Oncol Educ Book 2021; 41: 1-12.
   3. Picciariello A, Tsarkov P, Papagni V, et al. Classifications and clinical assessment of haemorrhoids: The proctologist’s corner. Rev Recent Clin Trials. 2020 Mar 12. doi: 10.2174/1574887115666200312163940.
   4. Gudur A, Shanmuganandamurthy D, Szep Z, et al. An update on the current role of high resolutionanoscopy in patients with anal dysplasia. Anticancer Res 2019; 39 (1): 17-23.
   5. Chen CC, Chou YY. Predictive value of the anal cytology for detecting anal intraepithelial neoplasia or worse: A systematic review and meta-analysis. Diagn Cytopathol 2019 Jan 3. doi: 10.1002/dc.24078. [Epub ahead of print]
   6. Oette M, Wieland U, Schünemann M, et al. Anal chromoendoscopy using gastroenterological video-endoscopes: A new method to perform high resolution anoscopy for diagnosing intraepithelial neoplasia and anal carcinoma in HIV-infected patients. Z Gastroenterol 2017; 55 (1): 23-31.
   7. Ciombor KK, Ernst RD, Brown G. Diagnosis and diagnostic imaging of anal canal cancer. Surg Oncol Clin N Am 2017; 26 (1): 45-55.
   8. Iribarren Díaz M, Ocampo Hermida A, González-Carreró Fojón J, et al. Preliminary results of a screening program for anal cancer and its precursors for HIV-infected men who have sex with men in Vigo-Spain. Rev Esp Enferm Dig 2017 Feb 23. doi: 10.17235/reed.2017.4274/2016.
   9. Long KC, Menon R, Bastawrous A, et al. Screening, surveillance, and treatment of anal intraepithelial neoplasia. Clin Colon Rectal Surg 2016; 29 (1): 57-64.
   10. Roberts JR, Siekas LL, Kaz AM. Anal intraepithelial neoplasia: A review of diagnosis and management. World J Gastrointest Oncol 2017; 9 (2): 50-61.