Makatta Kötü Koku

Makatta kötü koku hissedilmesi kişiye ve çevresindekilere çok olumsuz hisler yaşatabilir. Bu tür sorunu olan kişiler gerek kötü kokulu gaz çıkartma yada yellenme, gerekse de makat etrafından kötü koku hissedilmesi ile ciddi sosyal sorunlar yaşamaktadırlar.

Makatta Kötü Koku Nedenleri

• Bazı gıdalar: Fasulye, mercimek, lahana, Brüksel lahanası ve soğan gibi bazı gıdalar bağırsak gazının veya dışkının kötü koku almasına neden olabilir.
• Hazımsızlık (dispepsi)
• Bağırsak bakterilerinde (mikrop) artış
• Psikolojik sorunlar
• İleri evre hemoroid
• Makat sarkması
• Makat fistülü
• Makat apsesi
• Gaz ve dışkı kaçırma
• Rektosel
• Salgı yapan villöz adenom
• Makat kanseri
• Kabızlık
• Crohn hastalığı
• Ülseratif kolit
• Laktoz tahammülsüzlüğü (entoleransı)
• Çölyak hastalığı (gluten tahammülsüzlüğü veya entoleransı)
• Kronik pankreatit
• Pankreas yetersizliği
• Pankreas kanseri
• Kistik fibrozis hastalığı
• Bağırsak enfeksiyonları (gastroenterit); amip, Giardia
• Kısa bağırsak sendromu (bağırsağın büyük bölümünün ameliyatla alındığı hastalar)
• Kükürtlü takviyelerin kullanımı
• Safra taşı
• Karaciğer sirozu
• Gastrit
• Mide ülseri
• Mide kanseri

Makatta Kötü Koku Ve Psikolojik Sorunların İlişkisi

Son yıllarda makatta kötü koku sorununun psikolojik sorunlar ile yoğun ilişkisinin olduğu belirlenmiştir. Bu sorun Psikiyatri alanında, ‘’olfaktör referans sendromu (ORS)’’ olarak adlandırılmaktadır. Çok sayıda çalışmada, bu sorunun ağırlıklı olarak, kaygı bozukluğu (anksiete) ve takıntı bozukluğu (obsesif kompulsif bozukluk – OKB) gibi psikolojik sorunların varlığında rastlandığı bildirilmektedir. Bu hastalar, ‘’gerçekte fiziksel bir sorun olmamasına rağmen’’, vücut genelinde veya makatta kötü koku varmış gibi hissederler ve bu nedenle toplumsal alanlardan kaçar ve giderek içlerine kapanırlar. Bu kişilerin, sorunlarına çözüm bulamadıklarını ileri sürerek, sürekli farklı uzmanlık alanındaki hekimlere başvurdukları gözlenmiştir. Bu sorunun tedavisi,  Psikiyatri Uzmanları tarafından yürütülmektedir.

Makatta Kötü Koku Varlığında Tetkikler

• Gıda alerji (entolerans) testleri
• Flatografi: makattan çıkartılan gazın kokusuna göre bazı hastalıkların tanısını koyabilen güncel bir teknolojidir, ancak günlük kullanıma girmemiştir. Elektronik burun (E-nose) olarak adlandırılan aygıt, bu kokuların ayırımını yapmaktadır.

 Makatta Kötü Koku Varlığında Alınacak Önlemler

• Kişiye uygun diyetin ayarlanması
• Gıdaların küçük porsiyonlar halinde tüketilmesi
• Kırmızı et ve yumurta: iyi haşlanmazsa veya çiğ olarak tüketilirse bağırsakta kötü koku oluşturabilir.
• Keten tohumu ve probiyotik türü takviyeler bağırsakta yararlı bakterilerin artışına olanak sağlayarak bağırsakta kötü kokuyu engellerler.
• Süt: pastörize süt tüketilmeli ve aksi halde bağırsakta kötü kokuya neden olacağı bilinmelidir.
• Su: günde 2 Lt üzerinde su tüketimi, kabızlık oluşumunu engelleyerek yarar sağlar.
• Lor ve kaymak: kötü huylu bakterileri azaltarak yararlı olurlar.
• Liften zengin gıdalar: yoğun lif içeren meyve ve sebzelerin tüketimi yararlıdır.
• Magnezyum tüketimi: ceviz, fındık ve yeşil sebze tüketimi yararlıdır.
• Sigara ve alkol: tüketiminden kaçınmak yararlıdır.

 Makatta Kötü Koku Varlığında Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

• Siyah (katran) renkli dışkı (iç kanama belirtisi)
• Soluk (camcı macunu) renkli dışkı (safra tıkanıklığı belirtisi)
• Ateş
• Titreme
• Karın ağrısı
• Kilo kaybı

Makatta Kötü Koku Tedavisinde Dışkı Nakli

Sağlıklı bir kişiden alınan dışkı örneğinin bir mikrofiltrasyon sisteminden geçirildikten sonra; lavman, kolonoskopi, tablet, burundan takılan mide sondası yolu ile bağırsak sorunu olan kişilere verilmesidir. Fekal mikrobiota transplantasyonu (FMT) olarak adlandırılan bu yöntem, ilk olarak yoğun antibiyotik kullanımı sonrasında bağırsaktaki yararlı bakterilerin azalması veya yok olması nedeni ile oluşan Clostridium difficile enfeksiyonunun (CDE) tedavisinde kullanılmıştır. CDE yoğun antibiyotik kullanımı sonrasında gelişen ishallerin % 15-25’inden sorumludur. Daha sonra ise huzursuz bağırsak sendromu (İBS) ve iltihabi bağırsak hastalığı tedavisinde kullanılmıştır. Bu tür tedaviler Gastroenteroloji Uzmanları tarafından gerçekleştirilmektedir. Henüz yeni sayılabilecek bir tedavi yöntemi olduğundan, uzun dönem sonuçları hakkında yeterli bilgi birikimi yoktur. Bu tedavi yöntemi ile, sarılık (hepatit), AİDS hastalığı (HİV) gibi virüslerin dışkı nakli yapılan kişiye iletimi konusunda çekinceler mevcuttur.

Prof. Dr. Korhan TAVİLOĞLU
Proktoloji Uzmanı

 

Kaynaklar

1. Das S, Sekharan L, Prasad S, et al. Olfactory reference syndrome treated with Lurasidone and cognitive behavioral therapy: A Case Report. Clin Med Insights Case Rep 2022 Nov 28;15:11795476221139396. doi: 10.1177/11795476221139396. eCollection 2022.
2. Corona AGL, Chin J. Olfactory distraction for management of nausea in palliative care patients. Am J Hosp Palliat Care 2021 May 6:10499091211015957. doi: 10.1177/10499091211015957.
3. Sofko C, Tremont G, Tan JE, et al. Olfactoryand neuropsychological functioning in olfactory reference syndrome. Psychosomatics 2020 Jan 2. pii: S0033-3182(19)30266-X. doi: 10.1016/j.psym.2019.12.009.
4. Tsuruta M, Takahashi T, Tokunaga M, et al. Relationships between pathologic subjective halitosis, olfactory reference syndrome, and social anxiety in young Japanese women. BMC Psychol 2017; 5 (1): 7. doi: 10.1186/s40359-017-0176-1.
5. Aftab A, Latorre S. Geriatric-onset olfactory reference syndrome successfully treated with duloxetine and memantine. Prim Care Companion CNS Disord 2017; 19 (2). doi: 10.4088/PCC.16l02011.
6. Greenberg JL, Shaw AM, Reuman L, et al. Clinical features of olfactory reference syndrome: An internet-based study. J Psychosom Res. 2016 Jan;80:11-6. doi: 10.1016/j.jpsychores.2015.11.001.
7. Distrutti E, Monaldi L, Ricci P, et al. Gut microbiota role in irritable bowel syndrome: New therapeutic strategies. World J Gastroenterol 2016; 22 (7): 2219-2241.
8. Choi HH, Cho YS. Fecal microbiota transplantation: current applications, effectiveness, and future perspectives. Clin Endosc 2016 Mar 9. doi: 10.5946/ce.2015.117. [Epub ahead of print]
9. Martins FS. Fecal Microbiota Transplantation for Ulcerative Colitis: FoMenTing Change? Dig Dis Sci 2016 Mar 22. [Epub ahead of print]
10. Flatogde Groot EF, de Meij TG, Berkhout DJ, et al. Flatography: Detection of gastrointestinal diseases by faecal gas analysis. World J Gastrointest Pharmacol Ther 2015 Nov 6; 6 (4): 111-113.