Dışkıda İncelme

İdeal Bir Dışkı Nasıl Olmalıdır?

Dışkı ince bağırsağı terk edip, kalın bağırsağa girdiği anda sıvı bir bulamaç halindedir. Dışkı kalın bağırsaktan makat bölümüne doğru ilerledikçe içindeki sıvı emilir ve giderek katı bir hal alır. Kalın bağırsakta dışkının ilerlediği mesafe uzadıkça katılaşma oranı da artar, bu nedenle uzun bağırsağı olan kişilerde daha sert ve zor dışkılama olması beklenir. İdeal bir dışkının uzunluğunun 10-20 cm arasında büyüklükte, günün aynı zaman diliminde olması ve klozetin içine yumuşak bir şekilde düşmesi ve yavaşça suya batması beklenir. Kabızlık, ishal, seyahat, çeşitli hastalıklar ve bazı ilaçlar ile dışkılama ritminde değişiklikler olabildiği bilinmektedir. Dışkının hızla suya batması içindeki lif oranının düşük olduğunu gösterir, bu durum sıklıkla günde 2 Lt’den az su içen ve liften (baklagiller, sebzeler vb.) fakir beslenen kişilerde görülür. Batı ülkelerindeki gibi liften fakir diyetle beslenen kişilerde, bağırsak divertikülü ve bağırsak kanseri olasılığının arttığı bilinmektedir. Dışkılamanın değerlendirmesinde en sık olarak Bristol sınıflaması kullanılır ve sınıflamadaki tip 2-3 sağlıklı dışkı olarak kabul edilir.

Bristol Dışkı Şekli Sınıflaması

Tip 1: katı ve ayrık fındık gibi yuvarlaklar

Tip 2: sosis şeklinde ve hacimli dışkı

Tip 3: sosis gibi ancak üzerinde çatlaklar olan dışkı

Tip 4: sosis veya yılan gibi, düz ve yumuşak dışkı

Tip 5: birbirinden ayrık düzgün kenarlı ve yumuşak küçük toplar

Tip 6: kabarık ve düzensiz kenarlı dışkı

Tip 7: katı bölüm içermeyen su gibi dışkı

Dışkıda İncelme Ne Anlama Gelir?

Dışkı katılaştığı oranda, bağırsak içindeki dar alanlardan ve kıvrımlardan geçişi zorlaşır. Bu bölgelerden geçerken çapı daralıp uzun ve ince bir dışkı veya ‘kalem şeklinde dışkı’ durumunu alır.

Dışkıda İncelme Hangi Durumlarda Olur?

Dışkıda incelme sert veya yumuşak dışkının beraberinde olabilir. Kalın bağırsağın içinde polip veya tümör (kanser) bulunması halinde, dışkının çapını daraltarak ince dışkılamaya neden olabilir.

• Kabızlık
• Hemoroid
• Makat çatlağı
• Bağırsak düğümlenmesi
• Bağırsak yapışıklığı
• Bağırsağın divertiküler hastalığı
• Bağırsak polipleri
• Soliter rektal ülserler
• İrritabıl (huzursuz) bağırsak sendromu (İBS)
• İltihabi bağırsak hastalığı
• Bağırsak kanseri
• Rektum kanseri
• Makat kanseri
• Rektumda yabancı cisim
• Demir hapı kullanımı
• Düşük lifli diyet ile beslenme
• Yüksek dozda uyuşturucu kullanımı
• Prostat büyümesi ve kanseri
• Endometriozis
• Rahimde yer alan bazı urların bası yapması (fibroid)

Dışkıda İncelme Olması Durumunda Ne Zaman Doktora Başvurmak Gerekir?

• Üç gün veya daha uzun süreli dışkılama olmaması
• Dışkı gevşetici veya dışkı yumuşatıcı kullanımının üzerinden iki günden fazla süre geçmesine rağmen dışkılama olmaması
• İki haftadan daha uzun süreden beri dışkıda incelme olması
• Dışkıda incelme ile birlikte önceden bulunmayan; bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, kabızlık, ishal, karında şişkinlik, şiddetli geğirme gibi yakınmaların belirmesi
• Kramp şeklinde karın ağrısı ve makatta ağrı bulunması
• Bir günden fazla süreden beri dışkılama güçlüğü ve kusma olması
• Sık ve sürekli olarak kabızlık varlığı
• Dışkıda kan bulunması
• Bu bulgulara nedensiz ve diyet yapılmadan kilo kaybının eklenmesi

Dışkıda İncelme Olması Durumunda Hangi Tetkikler Yapılır?

• Makat muayenesi
• Dışkıda gizli kan testi
• Anoskopi
• Rektoskopi
• Sigmoidoskopi
• Kolonoskopi
• Sanal kolonoskopi: bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile gerçekleştirilebilir.

Prof. Dr. Korhan TAVİLOĞLU
Proktoloji Uzmanı

 

Kaynaklar

1. Sun J, Bai H, Ma J, et al. Asia Pac J Clin Nutr 2020; 29 (1): 61-67. Effects of flaxseed supplementation on functional constipation and quality of life in a Chinese population: A randomized trial.
2. Pinto RA, Corrêa Neto IJF, Nahas SC, et al. Is the physician expertise in digital rectal examination of value in detecting anal tone in comparison to anorectal manometry? Arq Gastroenterol 2019; 56 (1): 79-83.
3. Wang M, Zhu Q, Yang Q, et al. Intestinal brucellosis associated with celiac artery and superior mesenteric artery stenosis and with ileum mucosa and submucosa thickening: A case report. Medicine (Baltimore) 2017 Jan; 96 (2): e5893. doi: 10.1097/MD.0000000000005893.
4. Heimgartner B, Dawson H, De Gottardi A, et al. Successful treatment of small intestinal bleeding in a crohn’s patient with noncirrhotic portal hypertension by transjugular portosystemic shunt placement and infliximab treatment. Case Rep Gastroenterol 2016; 10 (3): 589-595.
5. Bernardi D, Asti E, Bonavina L. Adult ileocolic intussusception caused by Burkitt lymphoma. BMJ Case Rep 2016 Dec 5; 2016. pii: bcr2016218334. doi: 10.1136/bcr-2016-218334.
6. Walters E, Kätzl K, Schwarzwälder K, et al. Persistence of fecal indicator bacteria in sediment of an oligotrophic river: comparing large and lab-scale flume systems. Water Res 2014; 61: 276-287.
7. Nishiyama N, Mori H, Kobara H, et al. Difficulty in differentiating two cases of sigmoid stenosis by diverticulitis from cancer. World J Gastroenterol 2012; 18 (27): 3623-3626.
8. Kamocki Z, Wilamowski R, Reszeć J, et al. Angiosarcoma of the large intestine – a case report. Contemp Oncol (Pozn) 2012; 16 (6): 590-592.
9. Singla R, Hari S, Sharma SK. Diffuse small bowel thickening in AIDS patient–a case report. BMC Infect Dis 2010; 10: 310.
10. Popoutchi P, dos Reis Lemos CR, Silva JC, et al. Postmenopausal intestinal obstructive endometriosis: case report and review of the literature. Sao Paulo Med J 2008; 126 (3): 190-193.