Proktit
Proktit Nedir?
Makat kanalını da içine alan kalın bağırsağın son 15 cm’lik bölümünün iltihabı ‘’proktit’’ veya ‘’rektit’’ olarak adlandırılır.
Proktit Hangi Nedenlerle Oluşur?
- İlaçlar: bazı antibiyotikler (ampisilin, amoksisilin, levofloksasin, imipenem, streptomisin, kloramfenikol), Ginkgo biloba (Japon eriği, mabet ağacı)
- Radyoterapi veya ışın tedavisi sonrası: Bu sorun radyasyon proktiti veya radyasyon rektiti olarak adlandırılır. Prostat kanseri, mesane rahim ağzı, testis veya rektum kanseri nedeni ile ışın tedavisi gören hastalarda izlenir. Radyasyon proktiti tanısı endoskopik biyopsi sonrasında konulur. Şeker hastalığı (diyabet), hipertansiyon ve kalp hastalığı olan kişilerde, radyasyon proktiti sorununun daha sık geliştiği gözlenmiştir. Hastaların % 2’sinde ise bağırsak fistülü, bağırsakta darlık (striktür) veya dışkı kaçırma sorunu gelişir.
- Cinsel temasla bulaşan makat hastalıkları: özellikle makat yolu ile cinsel temas sonrasında bel soğukluğu (gonore), frengi (sifiliz), Herpes, klamidya, Trichomonas vaginalis veya lenfogranulama venereum (Chlamydia trachomatis) enfeksiyonu ile oluşabilir. Bu enfeksiyonlar makat yolu ile aynı cins veya karşı cinsle cinsel ilişki sonrasında bulaşabilir.
- İltihabi bağırsak hastalıkları: Ülseratif kolit, Crohn hastalığı ile oluşabilir. Ülseratif kolit hastalarında tanı konulduğunda ortalama % 45’inde proktit bulunduğu bilinmektedir.
- Lavman sonrasında
- Behçet hastalığı
- Amipli dizanteri
- Alerji
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Makat bölgesine ait yaralanma
Proktit Hangi Yakınmalara Yol Açar?
- Makattan kanama
- Kabızlık
- Mukuslu ishal
- Kramp şeklinde karın ağrısı
- Makat ağrısı
- Makattan akıntı
- Rektumda ülserler
- Bağırsakta delinme
- Sürekli ıkınma hissi (tenesmus)
- Bağırsakta fistül
- Rektovajinal fistül
- Bağırsakta darlık (striktür)
Bu belirtilerin içinde en büyük sorun yaratan şiddetli makat kanamalarıdır ve bazen ciddi kansızlığa yol açarak, kan verilmesini gerektirirler.
Proktit Tanısı Nasıl Konulur?
- Rektoskopi ile biyopsi
- Sigmoidoskopi ile biyopsi
- Endosonografi ile biyopsi
- Rektumdan kültür alınması
Proktit Nasıl Tedavi Edilir?
- 5 aminosalisilat (5-ASA), mesalamine içeren lavman
- Antibiyotikler: Antibiyotiğe bağlı oluşan proktit tedavisinde kullanılan ve yoğun antibiyotik kullanımı sonucunda oluşan zararlı bakterileri yok etmek için metronidazol ve vankomisin adlı antibiyotikler kullanılmaktadır.
- Kortizonlu lavman
- Sukralfat
- Misoprostol: prostaglandin E1 analoğu
- Formalin: % 4’lük formalin uygulanması
- Loperamid
- Sunitinib
- Sorafenib
- Antioksidanlar (A, C ve E vitamini)
- Butirik asit
- Endoskopik olarak lazer (Argon veya Nd:YAG) ile yakma
- Endoskopik olarak bipolar koagülasyon (BICAP) ile yakma
- Formol tedavisi (endoskopi ile uygulanır)
- Hiperbarik oksijen (HBO) tedavisi
- Radyofrekans tedavisi (RF)
- Kryoablasyon (dondurarak tedavi)
- Destek tedaviler: Probiyotikler, Omega-3 yağ asitleri (balık yağı), Glutamin ve akupunktur
- Cerrahi: yakınmaların şiddetli olduğu olgularda bağırsak, stoma (kolostomi, ileostomi, bağırsak torbası, bağırsak kesesi, pislik torbası) şeklinde karın derisine ağızlaştırılır.
Prof. Dr. Korhan TAVİLOĞLU
Proktoloji Uzmanı
Kaynaklar
- Tsafaridou M, Augoustaki A, Koutroubakis I. Lymphogranuloma venereum and CMV co-infection mimicking ulcerative proctitis in a non-immunocompromised patient. Eur J Gastroenterol Hepatol 2023; 35 (8): 921-922.
- Maillet F, Pourbaix A, le Pluart D, et al. Cytomegalovirus proctitis as a complication of COVID-19 with immunosuppressive treatments. IDCases 2021;24:e01111. doi: 10.1016/j.idcr.2021.e01111. Epub 2021 Apr 5.
- Rizza S, Mistrangelo M, Ribaldone DG, et al. Proctitis: a glance beyond inflammatory bowel diseases. Minerva Gastroenterol Dietol 2020 Mar 24. doi: 10.23736/S1121-421X.20.02670-7.
- Kumar N, Bahadur T, Agrawal SK. Concurrent syphilis andChlamydia trachomatis infection in bisexual male: A rare case of proctitis. J Family Med Prim Care 2019; 8 (4): 1495-1496.
- McCarty TR, Garg R, Rustagi T. Efficacy and safety of radiofrequency ablation for treatment of chronic radiationproctitis: a systematic review and meta-analysis. J Gastroenterol Hepatol 2019 May 21. doi: 10.1111/jgh.14729.
- Moniuszko A, Głuszek S, Rydzewska G. Does the rapid fecal calprotectin test equally predict mucosal inflammation in both ulcerative colitis (UC) and Crohn’s disease (CD)? A prospective analysis of an IBD cohort. Pol Arch Intern Med 2017 Apr 26. doi: 10.20452/pamw.4009.
- Sandgren KE, Price NB, Bishop WP, et al. Herpes simplex proctitis mimicking inflammatory bowel disease in a teenaged male. Case Rep Pediatr 2017; 2017:3547230.
- Gim S, Lee KN, Lee D, et al. Lymphoid follicular proctitis resembling rectal carcinoid tumor, confirmed by endoscopic resection. Korean J Intern Med 2017; 32 (3): 548-551.
- Garg I, Thoendel MJ, Goenka AH. Lymphogranuloma venerum proctitis. Clin Gastroenterol Hepatol. 2017 Mar 29. pii: S1542-3565(17)30387-7.
- Diez Redondo P, de la Serna C, Vallecillo MA, et al. Radiofrequency ablation: A novel and effective treatment of severe bleeding secondary to actinic proctitis. Rev Esp Enferm Dig 2013; 105 (9): 555-556.