Makatta Şişlik

Daha önceden herhangi bir yakınması olmayan bir kişinin makat bölgesinde eline bir düzensizlik, kitle, meme veya kabarıklık gelmesi; makatta şişlik olarak adlandırılır. Makat şişlikleri halk arasında sıklıkla; makatta meme, makatta sertlik, makatta sivilce veya makatta beze olarak adlandırılmaktadır.

Makatta Şişlik Nedenleri

• Basur (hemoroid): % 15
• Makat çatlağı
• Makat apsesi: % 9
• Makat fistülü
• Makat siğili : % 6
• Kıl dönmesi: % 4
• Cinsel temasla bulaşan makat hastalıkları
• Crohn hastalığı
• Ülseratif kolit
• Bağırsak kanseri: % 1-7
• Makat kanseri
• Rektum kanseri
• Rektal polip
• Proktit (rektit)
• Rektosel
• Makat sarkması
• Rahim sarkması
• Bekçi veya nöbetçi memeler

Bekçi Meme Veya Nöbetçi Meme

Makat bölgesinde yer alan kahverengi renkteki meme veya bezelere; skin tag, bekçi meme, nöbetçi meme, hipertrofik papilla, fibroepitelyal polip, fibroma molluskum, fibroma  pendulum, papilloma kolli gibi adlar verilir. Nöbetçi memeler, çoğunlukla taharetlenme veya duş alma sırasında fark edilir. Büyüklükleri, birkaç milimetreden 5 cm’ye kadar değişebilir.

Bekçi Memelerin Nedenleri

• Makat çatlağı
• İltihabi bağırsak hastalığı
• Anal kriptit
• Şişmanlık
• Makat yaralanmaları sonrasında
• Makat ameliyatları sonrasında

Bekçi Memelerin Belirtileri

• Makatta kaşıntı
• Makatta ağrı: sıklıkla ağrıya neden olmazlar ve bazen bu memelerde pıhtı gelişip kendiliğinden düşebilirler. Ağrı geliştiğinde, doktora başvurmak yararlı olur.

Bekçi Memeler İle Karışan Hastalıklar

• Basur
• Makat siğili
• Makat kanseri

 Makat Şişliklerinde Tanı

• Makat muayenesi
• Anoskopi
• Rektoskopi
• Sigmoidoskopi
• Kolonoskopi

 Makat Şişliklerinde Alınabilecek Önlemler

• Öncelikle, bu uygulamaların tamamı doktor önerisi ile yapılmalıdır.
• Ilık su (24-38^o C) içinde, 15-20 dakika süre ile oturma banyosu yapmak
• Aniden gelişen (akut) şişliklerde, 5 dakika kadar naylon poşete sarılmış bir avuç kadar buzu makata bastırmak, makattaki ağrıyı gidermek açısından çok yararlıdır.
• Lokal anestezik madde (Lidocaine, vb.) içeren kremler
• Kortizonlu kremler
• Hamamelis virginiana, ‘’cadı fındığı’’ veya ‘witch hazel’ olarak anılan kremin sürülmesi ağrıyı almakta çok etkilidir.
• Vücut geliştirme, motosiklet, bisiklet ve ata binme gibi sporların makat şişliği durumunda yakınmaları arttıracağını bilmek yararlı olur.
• Tuvalette uzun süre oturma ve fazla ıkınma yapılması ile makat kaslarındaki basınç ve gerginliğin artacağı ve bunun da makat ağrısını daha da arttıracağını bilmekte fayda vardır. Tuvalette bilmece veya sudoku çözmek, tablet bilgisayar, akıllı telefon, laptop, vb. elektronik cihazlarla vakit geçirmek ve gazete okumanın, yakınmaları arttırmaktadır.

Özellikle aniden gelişen (akut) makat şişliklerinde, hastalar şiddetli bir makat ağrısından yakınırlar. Bu amaçla basit önlemler alınabilir, ancak yakınmaların iki veya üç günü geçmesi durumunda hemoroid pıhtılaşması veya makat apsesi akla gelir ki bu durumda mutlaka doktora başvurmak gerekir.

Makatta Meme Varlığında Ne Yapmalı?

Makatta yer alan memelerin sıklıkla hiçbir yakınmaya neden olmadığı bilinmektedir. Halk arasında vücudun değişik yerlerinde gelişen bu tür memeleri ip ile bağlayarak, çürütmek ve bu şekilde kendiliğinden düşmesini sağlamak gibi bir eğilim vardır. Makat bölgesinde bu tür bir girişimden kesinlikle uzak durmak gerekir, zira bu tür bir durumda kolaylıkla makat apsesi oluşur ve ardından da çözümü kolay olmayan makat fistülüne neden olabilir. Bu memelerin, makat ağrısına neden olması durumunda doktora başvurmak yararlı olur.

Tıbbi Tedavi

• Koterizasyon: makat bölgesinin iğne ile uyuşturulması sonrasında makat bölgesinde yer alan ve kanamaya eğilimli bu memeler, elektrokoter ile yakılarak kanama olmadan, ağrısız bir şekilde alınır ve patoloji tetkikine gönderilir.
• Kriyoterapi: azot gazı kullanılarak makattaki memelerin dondurulması esasına dayanır.Kadın hastalarda bu işlemler sonrasında iz kalması kaygısı gözlenmektedir. Sıklıkla bu memelerin tabanı geniş olmadığından, işlemi takiben belirgin bir iz kalmaz. İşlem kolaylıkla yatış gerektirmeden, ayaktan tedavi şeklinde gerçekleştirilebilir.

Makatta Meme Veya Şişlik Durumunda Hangi Bölüme Başvurmak Gerekir?

Makatta şişlik tedavisi Genel Cerrahi Uzmanları tarafından gerçekleştirilir. Makat hastalıkları ve bağırsak cerrahisi üzerine yoğunlaşan Genel Cerrahlara proktoloji uzmanı, proktolog, kolorektal cerrah veya koloproktolog ve bu bölüme ise kolorektal cerrahi ya da proktoloji adı verilir.

Prof. Dr. Korhan TAVİLOĞLU
Proktoloji Uzmanı

 

Kaynaklar

1. Zaki SA, Banur D. Anal skin tag – an unusual presenting feature of food protein-induced allergic proctocolitis in a neonate. J Neonatal Perinatal Med 2020 Nov 18. doi: 10.3233/NPM-200523.
2. Chen M, Tang TC, He TH, et al. Management of haemorrhoids: protocol of an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. BMJ Open 2020; 10 (3): e035287. doi: 10.1136/bmjopen-2019-035287.
3. Idrees JJ, Clapp M, Brady JT, et al. Evaluating the accuracy of hemorrhoids: Comparison among specialties and symptoms. Dis Colon Rectum 2019 Jan 8. doi: 10.1097/DCR.0000000000001315.
4. Chang J, Mclemore E, Tejirian T. Anal health care basics. Perm J 2016; 20 (4): 74-80.
5. Guttadauro A, Frassani S, Maternini M, et al. Big anal skin tags? What is this? Clin Case Rep 2015; 3 (6):515.
6. Sordo-Mejia R, Gaertner WB. Multidisciplinary and evidence-based management of fistulizing perianal Crohn’s disease. World J Gastrointest Pathophysiol 2014; 5 (3): 239-251.
7. Abdou AG, Maraee AH, Antar AG, et al. Role of mast cells in skin tag development: an immunohistochemical study. Anal Quant Cytopathol Histpathol 2014; 36 (4): 222-230.
8. Mohanty PH, Sood V, Saubermann LJ. A 16-year-old girl with perianal skin tags. Pediatr Ann 2012; 41 (6): 10-12.
9. Spanos CP. Anal skin tags: removal made simple. Colorectal Dis 2012; 14 (10): e747-748.
10. Mohanty PH, Sood V, Saubermann LJ. A 16-year-old girl with perianal skin tags. Pediatr Ann 2012; 41 (6): 10-12.