Soliter Rektal Ülser Sendromu

Soliter Rektal Ülser Sendromu Nedir?

Kalın bağırsağın makata yakın olan son bölümüne rektum adı verilir. Rektum kas ve bağlarla leğen kemiğine (pelvis) tutunur. Rektum’dan kaynaklanan aft şeklinde ülser veya yaralara ‘soliter rektal ülser sendromu’ adı verilir.

Soliter Rektal Ülser Sendromunun Özellikleri Nelerdir?

• Olguların % 35’inde tek ülser, % 20’sinde birden çok ülser bulunur ve geriye kalan % 45’inde ise hiç ülser yoktur. Olguların % 35’inde ülser zemininde polip yer alır.
• Ülserler, sıklıkla rektum’un ön yüzünde bulunur.
• Ülser çapı ortalama 1-1.5 cm civarındadır.
• Makat giriminden (anal verge) itibaren ilk 10 cm’de görülürler.
• 100,000 nüfusta bir kişide görülür ve cinsiyet farkı gözetmez. Çocuk, genç ve yaşlılarda görülebilir.
• Gerçek sıklığından az tanı konulur ve dışkılama güçlüğü olgularının belirli bir kısmından sorumludur.

Soliter Rektal Ülser Sendromu Neden Olur?

• Bağırsak bölümlerinin birbirinin içine girmesi (intussusepsiyon) sonucunda damarlar gerilir ve önce bağırsakta kanlanma bozukluğu (iskemi) ve ardından ülser gelişir.
• Pelvik (leğen kemiği) taban kaslarının düzensiz kasılması (spastik pelvik taban sendromu)
• Dışkıyı boşaltma çabaları: lavman veya parmakla kronik kabızlık durumunda dışkıyı çıkartmak.
• Makat sarkması (rektal prolapsus): % 40 oranında görülür.
• Radyoterapi: karın boşluğu ve leğen kemiği içindeki tümörlerin (rektum kanseri, prostat kanseri, ) ışınlanması sonrasında
• Dışkı taşlaşması (fekalom)
• Aşırı ıkınma
• Bazı migren ilaçları (ergotamin içerenler)

Soliter Rektal Ülser Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

• Makatta ağrı
• Makattan kanama
• Dışkılama zorluğu
• Karın ağrısı
• Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik
• Dışkının tam boşalmaması
• Sümüksü (mukus) akıntı
• Gaz veya dışkı kaçırma (inkontinens)
• İshal: % 20 oranında görülür.
• Tenezm (tenezim veya tenesmus): sürekli ıkınma hissinin olması ancak buna karşın dışkılamanın olmamasıdır.
• Belirti yok: hastaların % 25’inde hiçbir belirti görülmez.

Yakınmaların başlaması ile tanı arasında geçen ortalama süre, 5 yıl olarak belirlenmiştir.

 Soliter Rektal Ülser Sendromu Hangi Hastalıklarla Karışabilir?

• Hemoroid
• Makat çatlağı
• Makat apsesi
• Anal kriptit: Makat bölgesinde dışkının çıkışını kolaylaştırmak için kayganlaştırma görevi yapan kıl ve ter bezlerinin (4-10 adet) enfeksiyonudur.
• Rektum kanseri
• Makat kanseri
• İltihabi bağırsak hastalıkları

Soliter Rektal Ülser Sendromunun Tanısı Nasıl Konulur?

• Endoskopi: Rektoskopi (proktoskopi), sigmoidoskopi, kolonoskopide bağırsak yüzeyinde olguların % 20’sinde (mukoza) kızarıklık ve ülser, % 25’inde polip ve % 30’unda çok sayıda ülser şeklinde görülebilir. Hastaların % 25’inde basit ülser, iltihabi bağırsak hastalığı gibi yanlış tanılar konulduğu bilinmektedir.
• Ultrasonografi: Endoskopik rektal ultrasonografi (ERUS)
• Defekografi: Makat kanalının ve rektum adı verilen kalın bağırsağın makat ile birleşen kısmının boşalması esnasında video eşliğinde röntgen ile görüntülenmesi işlemidir.
• Anorektal Manometri: Soliter rektal ülser sendromu olan kişilerin % 55’inin anorektal manometri tetkiklerinde dissinerji veya anismus bulgularına rastlanmıştır.

Soliter Rektal Ülser Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

1.Yaşam Değişiklikleri

• Günde 2 Lt civarında su almak yararlıdır.
• Lifteki diyet miktarını, meyve, sebze ve tahıllı gıdalar ile günde 25-35 gram civarında tutmak yarar sağlar. Lif miktarını aniden arttırmak yerine kademeli olarak arttırmak veya lif takviyelerinin kullanımı yarar sağlar.
• Düzenli spor yapılması: haftanın birkaç günü en az 30 dakika süre ile düzenli spor yapılması yarar sağlar.
• Kahve ile gazlı içeceklerden kaçınmakta yarar vardır.

2.İlaçlar

Sukralfat, kortizon, mesalamin ve sulfasalazin içerikli lavmanlar yarar sağlamaktadır.

3.Biofeedback

Hastalara özellikle bağırsak hareketleri sırasında aşırı ıkınmadan kaçınma konusunda eğitim verilir. Buradaki ana amaç, hastalara pelvik (leğen kemiği) taban kaslarının gevşetilmesinin öğretilmesidir. Biofeedback tedavisinde makat içine bir cihaz yerleştirilerek makat kasları güçlendirilebilir ve böylelikle hem dışkılama sayısı, hem de dışkılama zorluğu, olguların % 65’inde düzeltilebilir.

4.Endokopik Tedaviler

• Skleroterapi: endoskopik enjeksiyon ile rektum’un submukoza adı verilen bölümüne % 5 fenol, % 30 hipertonik serum veya % 25 glukoz enjekte edilir.
• Lazer tedavisi: endoskopik olarak lazer ile ülser bölgesi yakılır.
• Fibrin yapıştırıcı: ülser zeminini endoskopik olarak fibrin yapıştırıcı ile kaplanır.  

 5.Cerrahi Girişim

• Rektopeksi: Hastalarda makat sarkması (rektal prolapsus) varsa, rektumu laparoskopik olarak yukarı doğru asma (rektopeksi) ameliyatı uygulanır.
• Delorme ameliyatı: Rektum’un mukoza adı verilen iç kısmı kesilir ve ardından dikişlerle tespit edilir.
• Stoma: Rektumun ameliyatla alınıp hastaya kolostomi (kalın bağırsağın karın derisine ağızlaştırılması, bağırsak kesesi, bağırsak torbası) uygulanmasıdır.

Prof. Dr. Korhan TAVİLOĞLU
Proktoloji Uzmanı

 

Kaynaklar

1. Gouriou C, Siproudhis L, Chambaz M, e al. Solitary rectal ulcer syndrome in 102 patients: Do different phenotypes make sense? Dig Liver Dis 2021; 53 (2): 190-195.
2. Qari Y, Mosli M. A systematic review and meta-analysis of the efficacy of medical treatments for the management of solitary rectal ulcer syndrome. Saudi J Gastroenterol 2020; 26 (1): 4-12.
3. Kawabata H, Yamaguchi K, Kawakatsu Y, et al. Experience of manual compression hemostasis under endoscopic observation for acute hemorrhagicrectal ulcer. Gastroenterology Res 2019; 12 (2): 107-110.
4. Patita M, Nunes G, Fonseca C. Idiopathicrectal ulcer associated with human immunodeficiency virus infection. J Gastrointest Surg 2019; 23 (5): 1080-1081.
5. Sharma M, Somani P, Patil A, et al. EUS of solitary rectal ulcer syndrome. Gastrointest Endosc 2017; 85 (4): 858-859.
6. Naser ZA, AlAmeel T. Is solitary rectal ulcer syndrome uncommon in Saudi Arabia? Saudi J Gastroenterol 2017; 23 (2): 128.
7. Sharma M, Somani P, Patil A, et al. Endoscopic ultrasonography of solitary rectal ulcer syndrome. Endoscopy 2016;48 Suppl 1 UCTN:E76-7. doi: 10.1055/s-0042-102449.
8. AlGhulayqah AI, Abu-Farhaneh EH, AlSohaibani FI, et al. Solitary rectal ulcer syndrome: A single-center case series. Saudi J Gastroenterol 2016; 22 (6): 456-460.
9. Abbasi A, Bhutto AR, Taj A, et al. Solitary rectal ulcer syndrome: demographic, clinical, endoscopic and histological panorama. J Coll Physicians Surg Pak 2015; 25 (12): 867-869.
10. Behera MK, Dixit VK, Shukla SK, et al. Solitary rectal ulcer syndrome: clinical, endoscopic, histological and anorectal manometry findings in north Indian patients. Trop Gastroenterol 2015; 36 (4): 244-250.