Makat Darlığı

Makat Darlığı Nedir?

Makat Darlığına Neden Olan Durumlar

• Hemoroid ameliyatı: Makat darlığı olgularının % 90’ından fazlasını oluşturur. Erken evredeki hemoroidlerin ameliyatı sonrasında ortalama % 3 ve komplike veya ileri hemoroid ameliyatlarından sonra ise % 10 oranında ve sıklıkla ilk bir yıl içinde makat darlığı gelişir. Sıklıkla bu sorun pıhtılaşmış (tromboze) hemoroid veya makat sarkması (rektal prolapsus) ile birlikte olan hemoroid olgularında hemoroidlerin Whitehead ameliyatında olduğu gibi çepeçevre çıkartıldığı ve makat bölgesinde kanlanmanın bozulduğu olgularda rastlanır. Longo tekniği ile gerçekleştirilen hemoroid ameliyatlarında, kese ağzı dikişi makat girimine yakın olarak atıldığında, makat darlığı gelişebilir. Bu hastalarda sıklıkla ‘tıkayıcı tipte dışkılama’ veya obstrüktif tipte defekasyon gelişir ve hastalar sürekli ıkınma hissi (tenesmus) geldiğini ancak çoğu defasında ya hiç dışkı yapamadıklarını veya dışkıyı tam olarak boşaltamadıklarını ifade ederler.
• Alt seviyeli rektum kanseri ameliyatı: özellikle alt seviyeli rektum kanserlerinde, tümörlü kısım çıkartıldıktan sonra, tekrar bağırsak devamlılığını sağlayabilmek amacı ile kalın bağırsak ile makat kanalı arasında birleştirme (kolo-anal anastomoz) yapılır. Bu hastalarda % 20 oranında makat darlığı gelişir.
• İltihabi bağırsak hastalığı ameliyatı: kalın bağırsağın makat kanalı dışındaki tüm bölümlerinin alınması (total kolektomi) ve ince bağırsağın makat kanalına birleştirilmesi (ileo-anal anastomoz) sonrasında bitişme (anastomoz) hattında darlık görülebilir.
• Makat çatlağı ameliyatı
• Makat kası (anal sfinkter) onarımı
• Makat fistülü ameliyatı
• Makat siğillerinin yakılması sonrası
• Anismus (makatın aşırı kasılması)
• Makat çatlağı hastalığının kendisi darlık oluşturabilir.
• Makat kanseri
• Endometriozis
• Makatın ender tümörleri: melanom, lenfoma
• Düzenli dışkı gevşetici (laksatif) kullanımı
• Fitillerin (asetil salisilik asit ve parasetamol içerenler) uzun süre kullanımı
• Kronik ishal
• Makat yaralanmaları
• Komşu organların (prostat, mesane, rahim ve vajina) kanserlerinin rektuma sıçraması
• Leğen kemiğine ışın tedavisi (radyoterapi) uygulaması: prostat kanseri, leğen kemiği bölgesi ışınlanması ile önce radyasyon proktiti oluşur ve ardından makattan kanama gelişir. Geç dönemde ise rektum seviyesinde bağırsak fistülü ve makat darlığı gelişebilir.
• Cinsel temasla bulaşan makat hastalıkları
• Makat ülserleri

Makat Ameliyatları Sonrasında, Makat Darlığı Gelişimi Nasıl Önlenebilir?

• Makat dışındaki memeleri çevresel olarak aşırı geniş olarak çıkartmamak ve arada sağlam doku adacıkları bırakmak. Fazla miktarda makat derisi ve bağırsak iç yüzeyini (mukoza) çıkartmamak.
• Makat kanalında dişli çizgi (linea dentata) civarında az dikiş kullanmak.
• Longo ameliyatında kese ağzı (purse string) dikişini, makat kanalındaki dişli çizgiye (linea dentata) yakın olarak yerleştirmemek.
• Hemoroid ameliyatının deneyimli bir cerrah tarafından gerçekleştirilmesi.
• Makat kaslarında yaralanma yapmamak
• Makat içinden gerçekleştirilen lazer hemoroidoplasti, rektal mukopeksi, vb. teknikleri tercih etmek

Makat Darlığının Belirtileri

• Dışkıda incelme
• Dışkının tam boşalmaması
• Dışkılama güçlüğü
• Ağrılı dışkılama
• Makattan kanama
• Karın ağrısı
• Karında şişkinlik
• Gaz
• Kabızlık

Makat Darlığının Tipleri

• I. Grup: Makat çapında küçülme, makat etrafında nedbeler ve dışkıda incelme mevcut
• II. Grup: Makat çapında küçülme, makat etrafında nedbeler, dışkıda incelme, dışkılama güçlüğü ve ağrılı dışkılama mevcut
• III. Grup: Makat çapında küçülme, makat etrafında nedbeler, dışkıda incelme, dışkılama güçlüğü, çok ağrılı dışkılama ve makattan kanama mevcut

Makat Darlığı İçin Tetkikler

• Detaylı makat muayenesi
• Anorektal manometri
• Defekografi
• Endoanal ultrasonografi (ERUS veya EAUS)
• Anorektal MRG
• Anoskopi
• Kolonoskopi

Makat Darlığının Ameliyatsız Tedavisi

Özellikle, makat ameliyatları (hemoroid, makat çatlağı, kanser, vb.), sonrasında gelişen darlıklarda, erken dönemde (ilk bir ay), dışkı gevşetici ilaçlar, lif takviyesi ve günlük aralıklarla parmakla veya buji (Hegar dilatatörü) ile genişletme (dilatasyon) uygulanabilir.

Makat Darlığı Ameliyatı

• Mukozal ilerletme flebi: İç makat kası (internal anal sfinkter) sıklıkla kesilir ve makat iç kısmı (mukoza) deriye doğru kaydırılır. Bu yöntemle makatın mukoza bölümü 2-5 cm kadar ilerletilebilir ve çeşitli çalışmalarda % 85 civarında başarı elde edildiği bildirilmektedir.
• Anoplasti: Ameliyat nedbesi (skar) kesilerek çıkartılır, ardından Y-V şeklinde flep kaldırılır. Y-V anoplasti sıklıkla makat çıkışına yakın ve dişli çizginin (linea dentata) altında Makat etrafında çepeçevre darlık olması durumunda ise, S şeklinde flep kaydırılır. Bu teknik ile % 80 civarında başarı elde edildiği bildirilmektedir. Baklava şeklinde (diamond flep), u flep, c flep ve house flep, diğer sık olarak kullanılan flep yöntemleridir.

Makat Darlığı Durumunda Hangi Hekime Başvurmak Gerekir?

Makat darlığı Genel Cerrahi Uzmanları tarafından tedavi edilir. Bağırsak ve makat hastalıkları ile uğraşan cerrahlara ise proktoloji uzmanı adı verilir.

Prof. Dr. Korhan TAVİLOĞLU
Proktoloji Uzmanı

Kaynaklar

1. Rodriguez-Silva JA, Maykel JA. Anal stenosis: House flap anoplasty. Dis Colon Rectum 2023 Apr 7. doi: 10.1097/DCR.0000000000002484.
2. Colucci N, Zufferey G, Sgroi A. Rectal stenosis due to annular supralevator fistula-in-ano. BMJ Case Rep 2023 Apr 3;16(4):e254070. doi: 10.1136/bcr-2022-254070.
3. Upadhyaya VD, Bharti LK, Mishra A, et al. Constipation after surgery for anorectal malformations: Unrecognised problem until it is a problem. Afr J Paediatr Surg. 2021; 18 (1): 67-71.
4. Bouchard D, Brochard C, Vinson-Bonnet B, et al. How to manageanal ulcerations and anorectal stenosis in Crohn’s disease: algorithm-based decision making : French National Working Group Consensus 2018. Tech Coloproctol 2019; 23 (4): 353-360.
5. Asfar S. World J Surg. Anoplasty for post-hemorrhoidectomy low anal stenosis: a new technique. 2018 Mar 5. doi: 10.1007/s00268-018-4561-6.
6. Sloane JA, Zahid A, Young CJ. Rhomboid-shaped advancement flap anoplasty to treat anal stenosis. Tech Coloproctol 2017; 21 (2): 159-161.
7. Okumura K, Kubota T, Nishida K, et al. Treatment of complete anal stricture after diverting colostomy for Fournier’s gangrene. Case Rep Surg 2017;2017:2062157. doi: 10.1155/2017/2062157.
8. Gülen M, Leventoğlu S, Ege B, et al. Surgical treatment of anal stenosis with diamond flap anoplasty performed in a calibrated fashion. Dis Colon Rectum 2016; 59 (3): 230-235.
9. Shawki S, Costedio M. Anal fissure and stenosis. Gastroenterol Clin North Am 2013; 42 (4): 729-758.
10. Kolodziejczak M, Santoro GA, Slapa RZ, et al. Usefulness of 3D transperineal ultrasound in severe stenosis of the anal canal: preliminary experience in four cases. Tech Coloproctol 2013 Oct 1. [Epub ahead of print]